پروتکل شبکه چیست؟

پروتکل (Protocol) های شبکه را می توان مجموعه ای از قوانین و توافقات دانست که برای ارتباط و تبادل داده بین سیستم های مختلف در داخل شبکه کامپیوتری استفاده می شوند. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر در رابطه با این موضوع بپردازیم.

پروتکل شبکه چیست؟

سیستم ها و تجهیزات سخت افزاری، از نرم افزار و سیستم عامل های مختلفی برای برقراری ارتباط در شبکه استفاده می کنند که به همین دلیل، نیاز است که همه آنها با یک زبان مشخص و ثابت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بنابراین، پروتکل ها که مجموعه ای از خط مشی ها و قواعد برای نحوه برقراری ارتباط سیستم ها هستند، منتشر شده اند.

انواع پروتکل شبکه

پروتکل های شبکه به چهار دسته ارتباطی، مدیریتی، امنیتی و روتینگ تقسیم می شوند که در ادامه، این دسته ها را معرفی می کنیم:

Protocol های ارتباطی 

این پروتکل ها، وظیفه برقراری ارتباط بین سیستم ها یا دستگاه های داخل شبکه را دارند که قادر به پشتیبانی از انواع استاندارد های مخابراتی، از جمله آنالوگ و دیجیتال هستند. در ادامه، با چند مورد از این پروتکل ها آشنا می شویم…

. ARP یا Address Resolution Protocol

.STP  یا Spanning Tree Protocol

. NTP یا Network Time Protocol

. IGMP یا Internet Group Management Protocol

. SMTP یا Simple Mail Transfer Protocol

. SSH یا Secure Socket Shell

. BGP یا Border Gateway Protocol

. OSPF یا Open Shortest Path First

. FTP یا File Transfer Protocol

. HTTP یا Hypertext Transfer Protocol

. TCP/IP یا Transmission Control Protocol / Internet Protocol

Protocol های مدیریتی

این پروتکل ها، برای نظارت و مدیریت سیستم های ارتباطی و بهبود عملکرد شبکه مورد استفاده قرار می گیرند که بر روی سرورها، مسیریاب ها، مودم ها و… تاثیر گذارند به طوری که بهترین مسیر انتقال داده را پیدا می کنند. در ادامه، با چند مورد از این پروتکل ها آشنا می شویم…

. SNMP یا Simple Network Management Protocol

. SIP یا Session Initiation Protocol

. RTP یا Real-time Transport Protocol

. TLS یا Transport Layer Security

. NTP یا Network Time Protocol

Protocol های امنیتی

این پروتکل ها، مانع نفوذ افراز غیرمجاز به شبکه می شوند و با رمزگذاری، امنیت شبکه را تامین کرده و از آن محافظت می کنند. در ادامه، با چند مورد از این پروتکل ها آشنا می شویم.

• IPSec یا Internet Protocol Security
• HTTPS یا Hypertext Transfer Protocol Secure
• SSL یا Secure Sockets Layer
• SSH یا Secure Sockets Layer
• SFTP یا  Secure File Transfer Protocol
• Kerberos یا  Computer Network Authentication Protocol

Protocol های روتینگ :

این پروتکل ها، که به آنها پروتکل های مسیریابی نیز می گویند؛ توسط روتر ها برای برقراری ارتباط بین مبدا و مقصد استفاده می شوند که در ادامه، با چند مورد از این پروتکل ها آشنا می شویم.

• BGP یا Border Gateway Protocol
• EIGRP یا Enhanced Interior Gateway Routing Protocol
• OSPF یا Open Shortest Path First
• RIP یا Routing Information Protocol

آسیب پذیری پروتکل ها

آسیب پذیری پروتکل ها، شامل ضعف ها و مشکلات امنیتی آنها می شود که ممکن است منجر به نقص حریم خصوصی، ردیابی اطلاعات، تهدیدات امنیتی از جمله و دسترسی های غیر مجاز توسط افراد غیر مجاز شود.

برای مثال، آسیب پذیری های پروتکل ها، می توانند به شکل ضعف های امنیتی در فرمت های داده، تامین نشدن سلامت داده ها، مشکلات پردازشی، ارتباطات نامعتبر، مشکلات احراز هویت و رمزنگاری و… ظاهر شوند.

استفاده از پروتکل ها در حملات سایبری

ممکن است مهاجمان، برای نفوذ به سرور ها، از پروتکل ها و آسیب پذیری ها سو استفاده کنند؛ برای مثال، در یک حمله DDos، مهاجم می تواند از نحوه عملکرد پروتکل های شبکه استفاده کرده و سیستم ها را به خطر بیندازد.

کاربرد و وظایف Protocol

اصلی ترین وظیفه ی پروتکل ها، تضمین امنیت ارتباطات در شبکه است به طوری که، سیستم ها را مجبور به استفاده از رمزگذاری و مکانیزم های امنیتی می کند تا از تهدیدات و خطرات در امان بمانند.

و از دیگر کاربرد های پروتکل ها، می توان به افزایش کارایی شبکه اشاره کرد که آنها با تعیین قانون های صحیح و استفاده از فرمت های بهینه، سیستم ها را قادر به ارسال داده ها با سرعت بسیار بالا می کند.

همچنین پروتکل ها، صحت اطلاعات انتقالی را تضمین می کنند به طوری که، با استفاده از قانون ها و فرمت های مشخص، داده ها به درستی و بدون خطا در شبکه منتقل می شوند؛ این کار با بررسی مکرر داده، از ابتدا تا انتهای ارسال و دریافت اطلاعات، صورت می گیرد.

نحوه عملکرد پروتکل

در برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات، سیستم ها بر اساس قوانین تعیین شده در پروتکل ها، داده ها را بسته بندی کرده و به حالت پَکِت در می آورند و آنها را به صورت موازی یا سریالی به شبکه ارسال می کنند و پس از دریافت پَکِت ها توسط دستگاه مقصد، پَکِت ها بر اساس فرمت های مشخص شده پروتکل، آنالیز و بازسازی می شوند.

خطرات تهدید کننده پروتکل شبکه

بسیاری از خطرات و تهدیداتی که سیستم ها با آن مواجه می شوند، در بستر شبکه اتفاق می افتد و حملات سایبری، ویروس ها، بدافزارها، تروجان ها و… نمونه هایی از این تهدیدات هستند که با آسیب رساندن به رم یا پردازنده سیستم، باعث ایجاد اختلال در عملکرد و حتی از بین رفتن منابع یک شبکه می شود

پروتکل های ایمن شبکه

پروتکل های ایمن شبکه شامل همان رمزنگاری ها و پروتکل های امنیتی می شوند که اجازه به هیچ گونه دسترسی غیر مجاز و نفوذ مهاجمان نمی دهد و از شبکه در مقابل تهدیدات و خطرات احتمالی محافظت می کنند.

Protocol ها توسط کدام سازمان منتشر می شوند؟

سازمان ها و گروه های تخصصی مانند ISO، IEEE، IETF و ITU وجود دارند که در زمینه شبکه و ارتباطات، جهت استاندارد سازی و تعریف پروتکل ها تلاش می کنند.

آینده پروتکل

با پیشرفت و گستردگی روز افزون تکنولوژی، نیاز های جدیدی در حوزه ارتباطات مطرح خواهند شد که نیازمند بهبود و توسعه پروتکل ها در زمینه عملکرد، سرعت، امنیت، سازگاری با تکاملات تکنولوژی و… هستند؛ بنابران، روند استاندارد سازی و توسعه پروتکل های جدید توسط سازمان ها و گروه های تخصصی برای افزایش امنیت و بهبودی ارتباطات ادامه خواهد یافت.

جمع بندی

در این مطلب، به مفهوم پروتکل های شبکه، نحوه عملکرد، وظایف و… پرداختیم و دریافتیم که وجود پروتکل ها در دنیای شبکه کامپیوتری بسیار حیاتی و ضروری است و اگر وجود نداشتند، ارتباط سیستم ها و شبکه بسیار دشوار و حتی غیر ممکن میشد.

در رابطه با سرور ها، شرکت هایی مانند تجهیزات امنیتی سیسکو (Cisco)، پروتکل های مدیریتی ویژه ای را به کاربران خود ارائه می دهند که با استفاده از آنها، سرپرستان قادر به کنترل و مدیریت دستگاه ها از راه دور هستند.

شرکت داریا، وارد کننده معتبر تجهیزات امنیت شبکه از جمله برند سیسکو است که بهترین خدمات را با ضمانت و مناسب ترین قیمت در اختیار مشترین خود قرار می دهد. شما می توانید برای خرید و اطلاعات بیشتر، با کارشناسان ما در ارتباط باشید.