تاب آوری سایبری چیست؟
تاب آوری سایبری، همان طور که از نامش نیز مشخص است، توانایی یک سازمان در سرعت بخشیدن به روند کسب و کار با آماده سازی، واکنش سریع و به موقع و بهبودی و التیام یافتن از خطرات احتمالی است؛ سازمانی که دارای تاب آوری سایبری بالایی است، خود را با بحران های پیش آمده، خطرات و تهدیدات، مشکلات و چالش های سایبری شناخته ده و ناشناخته، تطبیق می دهد و می تواند به آسانی و برنامه ریزی دقیق با آن ها مقابله کند. هدف از دستیابی و افزایش تاب آوری سایبری، کمک به سازمان ها برای غلبه کردن و روبرو شدن با شرایط نامساعد، خطرات و تهدیدات است.
اجزای تاب آوری سایبری
حال که کمی با تاب آوری سایبری آشنا شدیم، می توانیم به اجزای اساسی آن که شامل پشتیبانی، شناسایی و تکامل سیستم امنیت است بپردازیم و میزان اهمیت هر کدام از آن ها را در بهبود عملکرد شبکه سازمانی درک کنیم.
- پشتیبانی
یک راهکار خوب و قابل قبول در تاب آوری سایبری، می تواند تمامی یا حداکثر سیستم ها، اپلیکیشن ها و داده ها را پشتیبانی کند؛ اینکه شما مطمئن شوید که فقط کاربران مجاز، به سیستم دسترسی دارد، بسیار حائز اهمیت است و می توانید از هر جایی که وارد می شوند و هر اقدام سایبری که انجام می دهند، از طریق سرویس ها و تجهیزات مدیریت دسترسی، آن ها را ردیابی کنید؛ همچنین بسیار ضروری و حیاتی است که بخش ها و قسمت های آسیب پذیر اپلیکیشن های خود را شناسایی کنید و اگر هر نوع ضعفی دریابید، برای از بین بردن آن برنامه ریزی های لازم را انجام دهید؛ همچنین باید بدانید که محافظت دقیق با بالاترین سطوح امنیتی و حساسیت از داده ها و اطلاعاتی که مرتبط با مشتری ها، کارکنان، و مالکیت معنوی سازمان هستند بایستی برقرار باشد زیرا اگر چنین نباشد، یکی از پایه های اساسی چارچوب تاب آوری سایبری مورد خطا و شکست خواهد شد.
- شناسایی
پایه دوم راهکار تاب آوری سایبری، شامل شناسایی افرادی می شود که بر علیه شما اقدامات برنامه ریزی شده ای را انجام می دهند تا منجر به خرابکاری و آسیب زدن به شبکه کسب و کار شما شوند؛ همچنین با در نظر گرفتن اینکه افراد نفوذی از جمله هکر ها، مهاجمان و کلاهبرداران، بسیار ماهر تر و حرفه ای تر از گذشته هستند و با استفاده از شیوه های مخفیانه و پنهانی، تلاش می کنند در سیستم ها و شبکه های سازمان ها نفوذ کنند، یقینا این شرایط می تواند بسیار چالش برانگیز تر از انتظار باشد؛ همچنین باید در نظر گرفت که همه تهدیدات از خارج از سیستم و شبکه نیست، بلکه گاهی ممکن است نفوذ ها از داخل خود سازمان اتفاق بیفتد که در این صورت، افراد می توانند داده ها و اطلاعات را بدزدند یا تخریب کنند، در این صورت، کل سیستم بدون اینکه فرد نفوذی شناسایی شود، آسیب می بیند.
یکی از دلایلی که بایستی عمل شناسایی توسط تیم امنیتی انجام شود این است که اکثر روش ها و شیوه ها، اطلاعات و داده های زیادی را تولید می کنند که برخی از آن ها داده های مثبت کاذب محسوب می شوند و بررسی این حجم از اطلاعات و داده های زیاد و تشخیص اینکه کدام شان خطر واقعی است و کدام شان امن و دردسر ساز نیستند، کار سخت و دشواری می باشد؛ به همین دلیل است که می گوییم یک روش و یک راهکار خوب، می تواند قادر به ارزیابی درست و واکنش خودکار باشد و هشدار خطر صحیح، سریع و به موقع را برای تیم امنیتی اعلام کند تا اقدامات لازم به موقع توسط سازمان صورت گیرند.
- تکامل سیستم امنیت
تکامل سیستم امنیت یکی از بخش های اصلی تاب آوری سایبری است که شامل توانایی سازگاری و تکامل وضعیت امنیتی در برابر خطرات و تهدیدات می شود؛ همان طور که می دانید، هکر ها امروزه با روش های جدید و خلاقانه پیروی می کنند و از بخش های آسیب پذیر سیستم ها و شبکه ها به نفع خودشان استفاده می کنند. یک سازمان که دارای تاب آوری سایبری سطح بالا است، باید راه ها و روش های جدید حمله و نفوذ را از طریق مدل سازی تهدید، پیش بینی کند تا آمادگی لازم را در صورت وقوع نفوذ داشته باشد.
چرا تاب آوری سایبری حائز اهمیت است؟
برنامه ریزی های لازم برای مدیریت طیف گسترده ای از خطرات و تهدیدات سایبری همیشه مهم و حیاتی است و هدف تاب آوری سایبری آمادگی، پاسخگویی و بهبودی و التیام سریع پس از حوادث سایبری است؛ همچنین انعطاف پذیری سایبری این امکان را برای یک کسب و کار فراهم میکند که با کمترین اختلال در جریان و روند کار به فعالیت خود ادامه دهد؛ لازم است بدانید که یک طرح تاب آوری سایبری موثر، بر اساس بررسی های دقیق خطرات سایبری که ممکن است برای سازمان رخ دهد ساخته شده است که شامل تهدیدات داخلی، از سوی افراد داخل سازمان و همچنین خطرات خارجی مانند نقض داده ها و حملات باجافزار ها می شود.
تاب آوری سایبری چگونه می تواند بهبود یابد؟
دریافتیم که تاب آوری سایبری سازمانی از اهمیت بالایی در برقراری امنیت شبکه برخوردار است و هر سازمانی که دارای سطح بالایی از تاب آوری باشد، در مقابل تهدیدات و خطرات سایبری ایمن تر است؛ حال قصد داریم به روش های بهبود و افزایش تاب آوری برای سازمان ها بپردازیم و روش های مختلف آن را بررسی کنیم.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
با انبوه زیادی از اطلاعات و داده های تولید شده توسط روش های امنیتی، سیستم ها و دستگاه ها می توانند رفتار ها و خطرات را آنالیز کنند و واکنش خودکار و سریع توسط سیستم، می تواند توانایی سازمان را در سازگاری با آسیب پذیری حملات به صورت هوشمندانه افزایش دهد.
امنیت داده ها
اطمینان از برقراری امنیت اطلاعات و داده ها، اولین گام امنیت سایبری است و تاب آوری سایبری نیز رابطه تنگاتنگی با همین موضوع دارد که شامل داده ها در دو فرمت ساختارمند و بدون ساختار می باشد؛ سازمان شما باید قادر باشد تا داده های خود را آنالیز کند و همچنین بتواند با حریم خصوصی و قوانین دولتی، کسب و کار خود را پیش ببرد.
امنیت اپلیکیشن ها
قابل حدس است که فرایند برقراری امنیت اپلیکیشن ها، با روند ایجاد اپلیکیشن شروع می شود؛ آزمایش های صورت گرفته باید مقیاس پذیر، برابر فرضیات منطقی و نیاز های انعطاف پذیر سازمان بوده و با پیشرفت عملیات همسو باشد.
مدیریت دسترسی و هویت
مدیریت دسترسی و هویت یکی از اصلی ترین راه های بهبود تاب آوری سایبری است که در واقع مدیریت اشخاص، دستگاه ها و دسترسی کارکنان و کاربران به سیستم و داده ها را شامل می شود؛ همچنین این بخش شامل ایجاد هویت های مورد اعتماد با سطح دسترسی قابل قبول را بر عهده دارد و آگاهی داشتن از اشکال متعارف این هویت ها ، شناسایی اشکال های غیر متعارف را آسان تر نیز می کند.
عملیات های امنیتی
روش عملیات امنیتی نیازمند افزایش بهره وری از منابع، بررسی کمبود های موجود امنیتی است و اتوماسیون، هماهنگی امنیتی، سیستم های پاسخگویی و اطلاعات امنیتی از جمله سیستم های مدیریتی، ابعاد مهم عملیات های مفید امنیتی را تشکیل می دهند.
لایه های تاب آوری سایبری
در ادامه، قصد داریم بیشتر و عمیق تر به موضوع تاب آوری سایبری بپردازیم و با لایه های آن که شناخت هر کدام از آن ها بسیار مهم و ضروری است آشنا شویم.
پیشبینی:
بایستی به طور منظم آسیبپذیری های داخلی و خارجی شبکه و دارایی های سازمان مورد بررسی قرار بگیرند و این امر مستلزم این است که تیم های امنیتی و IT برای اتصال سیستم ها، فرآیند ها و سیاست های موجود به یک رویکرد سرتاسری شبکه، متحد شوند.
مقاومت:
برنامه های سازمانی باید دقیقا طوری پیاده سازی شوند که فعالیت های غیر عادی را که نشانگر یک فعالیت مخرب یا رخنه هستند را بتوان به راحتی زیر نظر داشت که این امر شامل استفاده از تجهیزات و ابزار های امنیتی مثل SIEM و XDR، استفاده از اصول Zero Trust و اجرای بهترین سیاست های مدیریت هویت و دسترسی مثل MFA است.
بازیابی:
بازیابی اطلاعات و داده ها، بهترین خط دفاعی سازمانی محسوب می شود و باید از نقاط بازیابی تمیز، غیرقابل تغییر و تایید شده اطمینان حاصل کرد؛ این اقدامات سازمان را قادر میسازد تا به اداره ی دقیق و قدرتمند تمام امور سازمانی بپردازد.
تطبیق:
سیاست ها و سیستم های سازمان باید مکررا مورد ارزیابی قرار بگیرند و در صورت نیاز، اصلاح شوند تا بتوان از تهدیدات داخلی و خارجی در حال تغییر، تحول و تکامل جلوگیری کنند؛ با درک و پیاده سازی رویکرد تطبیق، سازمان ها میتوانند بهتر در مقابل خطرات و رویداد های سایبری اجتناب ناپذیر آماده باشند و این عمل با تطبیق خطرات شناخته شده با رویداد های غیر منتظره اتفاق می افتد.
شناسایی خطرات رایج در تاب آوری سایبری
شناخت و درک خطرات مرتبط با تهدیدات سایبری، برای ایجاد یک استراتژی تاب آوری قابل قبول، بسیار حائز اهمیت است؛ بنابراین در ادامه، به برخی از رایج ترین شرایط و موقعیت های سایبری می پردازیم که سازمان و شبکه را در خطر جدی قرار می دهد.
- تصور کنید تیم IT و تیم امنیت شبکه سازمان شما از هم جدا شده اند و این مسئله درک ابزار ها، فرآیند ها و اپلیکیشن ها را بسیار سخت و دشوار ساخته است؛ همین امر به تنهایی، قابلیت واکنش سریع و به موقع سازمان را به یک حادثه امنیت سایبری از بین برده و حال شما در مقابل حملات و خطرات سایبری مانند حملات DDos، بسیار آسیب پذیر تر هستید!
- رویکرد های پشتیبان گیری و بازیابی اطلاعات و داده ها، از استراتژی تاب آوری سایبری سازمان شما مستثنی شده است و از آنجایی که این دو باید حتما با هم کار کنند، سطح تاب آوری سایبری سازمان شما کاهش بسیاری داشته است!
- سازمان شما نسبت به موضوعاتی همچون بهداشت امنیتی اولیه و حفاظت از اطلاعات و داده ها توجهی نداشته و برنامه دقیق و مشخصی برای مقابله با خطرات و تهدیدات سایبری احتمالی تدارک ندیده است و همچنین گمان می کند که هیچ فرد سودجو و کلاهبرداری هرگز قصد سوء استفاده از سازمان شما را نخواهد داشت زیرا کسب و کار شما بنظر آنقدر ها هم ارزشمند نیست و مورد توجه قرار نمی گیرد.
- شما به آموزش کارکنان سازمان خود در رابطه با خطرات و تهدیدات سایبری که در تمامی سطوح احتمال وقوع دارند، نمی پردازید؛ و این سهل انگاری باعث می شود در صورت مواجهه با یک حمله سایبری، پرسنل شما آگاهی لازم را نداشته و اقدامات دفاعی لازم صورت نگیرد!
- و در آخر، شما به اقداماتی که به بهبود و تقویت چارچوب تاب آوری سایبری سازمان خود کمک می کنند نمی پردازید!
شش گام افزایش تاب آوری سایبری سازمانی
تا این بخش از مطلب “چارچوب تاب آوری سایبری”، به اهمیت، خطرات، عملیات و اقدامات تاب آوری سایبری پرداختیم، و حالا، شما را با شش گام اصلی افزایش و بهبود تاب آوری سایبری آشنا خواهیم کرد که به طور چشمگیری عملکرد و امنیت سازمان شما را تقویت خواهند کرد.
- استخدام یک مدیر ارشد امنیت اطلاعات
نتایج استخراج شده از یک نظرسنجی کنسرسیوم بین المللی، بیانگر این است که 86 درصد از سازمان هایی که عملکرد خوبی را در زمینه امنیت سایبری از خود نشان می دهند، یک مدیر ارشد امنیت اطلاعات دارند که با اصول واکنش به موقع و درست به حوادث سایبری آشنایی دارند؛ با وجود مدیر ارشد امنیت اطلاعات در یک سازمان، سازمان قادر است یک جایگاه سایبری مهم در سطح مدیریتی داشته باشد و وجود چنین شخصی به آموزش اعضای هیأت مدیره و کارکنان سازمان کمک کرده و باعث جلب پشتیبانی آنها در سرمایه گذاری برای خرید تجهیزات و ابزار های خودکار سازی واکنش به حوادث سایبری و ایجاد یک چارچوب تاب آوری سایبری جامع و موثر میشود.
- پرورش فرهنگ تاب آوری سایبری
بسیاری از سازمان ها دچار یک اشتباه می شوند که آن هم این است که امنیت را فقط به تیم امنیت سازمان خود موکول می کنند؛ در صورتی که فقط یک یا دو نفر تیم امنیت سایبری با طرز کار سیستم ها و نحوه حفاظت از آن ها آشنایی داشته باشند و بقیه چندان ماهر و کاربلد نباشند، وضعیت امنیتی سازمان نه تنها بهبود نمی یابد بلکه پسرفت نیز میکند.
سازمان ها بایستی کل نیرو های خودشان را به پذیرش طرز فکر تاب آوری سایبری تشویق کرده و اینگونه، اولین خط مقاومتی خود را که کارکنان یک سازمان است، تقویت کنند؛ همچنین همه کارمندان باید بلد باشند که چگونه تهدیداتی از جمله بدافزارها، حملات فیشینگ و نشت داده را شناسایی کنند و با آنها روبرو شوند.
در رابطه با مسئله های امنیتی، مدیران سازمان باید بتوانند کار گروهی، ارتباط آزاد و به اشتراک گذاری امن اطلاعات و داده ها را بین تیم ها برقرار کنند و آن ها را به یادگیری از همکاران و آموزش مستمر تشویق کنند تا همه این اقدامات با یکدیگر، به ایجاد یک فرهنگ سازمانی متمرکز بر امنیت سایبری کمک کنند.
- تدوین سیاست های رسمی امنیت سایبری
سیاست های مربوط به مدیریت مخاطره، یک بخش مهم از چارچوب تاب آوری سایبری است؛ وقتی که سازمان شما عملیات امنیتی خود را به صورت مکتوب و مستندی در اختیار داشته باشد تا همواره کارمندان از پروتکل های امنیتی لازم سازمانی مطلع باشند.
پیشنهاد میشود که این سیاست ها با مبنای اطلاعات و داده ها تشکیل شوند و در آن ها از مهارت های تیم امنیتی و IT، برای شناسایی دارایی های مهم سازمان، نحوه حفاظت از دارایی ها، داده های حساس و… استفاده شود.
- اولویت دادن به تاب آوری سایبری در جلسات هیأت مدیره
توجه داشته باشید که شیوه ها و راهبرد های واکنش به حوادث سایبری و چارچوب تاب آوری سایبری سازمان شما، همواره در حال تغییر است و این موضوعات طوری نیستند که بتوان یک بار آن ها را تدوین کرد و تا ابد از آنها با همان عملکرد و نتیجه های قبلی استفاده کرد؛ بنابراین باید سیاست های امنیتی سایبری خودتان را مکررا بازبینی کنید و اطلاعات و داده هایتان را در این زمینه به روز نگه دارید.
مطالعات نشان می دهند که 97 درصد از سازمان هایی که دارای چارچوب تاب آوری سایبری هستند، مدیران سطح بالایی دارند که به داشتن یک چارچوب امنیت سایبری قوی اهمیت خاصی قائل هستند؛ اگر همه مشکلات امنیت سایبری در یک واحد خاص متمرکز شوند، نمیتوان وضعیت امنیتی مطلوبی را در شبکه برقرار ساخت! باید مدیران ارشد سازمان ها حداقل یک بار در ماه، با افرادی که نقش مهمی در سیاست های امنیتی دارند، یک جلسه و مکالمه و گفتگو داشته باشند تا با انجام این کار، تاب آوری سایبری سازمان را در سطح بالایی حفظ و تقویت کرد و سازمان را همیشه آماده مقابله با تهدیدات سایبری قرار داد.
- فراهم کردن مسیرهای شغلی برای کارشناسان امنیت
کارشناسان امنیت سایبری حرفهای، همیشه به دنبال فرصت هایی برای رشد شغلی خود و یادگیری بیشتر هستند؛ اگر سازمان شما این فرصت ها را در اختیار این گونه کارشناسان قرار بدهد، سازمان شما به سمت گزینه های بهتر در پروسه استخدام نیروی کار قوی حرکت خواهد کرد؛ همچنین با تأمین منابع آموزشی مطلوب و فراهم کردن فرصت های پیشرفت شغلی، عملکرد قدرتمند سازمان حفظ می شود با تقویت عملکرد سازمانی از طریق آموزش های مستمر می توان توجه کارمندان را جلب کرد و آن ها را به مشارکت بیشتر در برقراری امنیت سایبری تشویق کرد؛ در صورتی که تجهیزات و ابزار های لازم جهت رشد شغلی و شخصی کارمندان فراهم باشد، مجموعه بزرگی از افراد متخصص و وفادار که مهارت های بالایی دارند، در اختیار خواهید داشت.
- تقویت تاب آوری سایبری در کل سازمان
کلید موفقیت در برقراری و حفظ تاب آوری سایبری، کاهش اتکا به تکنولوژی و تمرکز بر روی افراد است؛ فقط در صورتی استفاده از قدرت داده ها و جدیدترین تکنولوژی ها مجاز است که کارشناسان لازم را در سازمان خود در اختیار داشته باشید و لازم به ذکر است که تاب آوری سایبری را نباید فقط به تیم امنیت شبکه محول کرد بلکه سایر مدیران شرکت نیز باید در ایجاد و حفظ یک فرهنگ قوی که در آن به یادگیری از دیگر همکاران، گفتگوهای آزاد و آموزش و یادگیری های مستمر اهمیت داده میشود، توجه بخصوص داشته باشند.
سازمان شما می تواند با پیروی از مواردی که به آنها اشاره شد، و همچنین در اختیار داشتن یک رویکرد جامع که همه کارکنان و پروسه های سازمانی را در برمی گیرد، چارچوب تاب آوری سایبری خود را همواره در حال رشد و تکامل نگه دارد.
جمع بندی
با پیروی از این گامها و ایجاد یک استراتژی جامع و مستمر برای تاب آوری سایبری، سازمان شما میتواند در برابر تهدیدات و حملات سایبری به طور موثری مقاومت کند و امنیت شبکه و دادههای خود را بهبود بخشد. تاب آوری سایبری نه تنها شامل تکنولوژیهای پیشرفته بلکه شامل آموزش، سیاستگذاری، و فرهنگ سازمانی است که به صورت همزمان باید مورد توجه قرار گیرد تا سازمانی امن و مقاوم در برابر تهدیدات سایبری داشته باشید. اگر در رابطه با این موضوع نیاز به اطلاعات بیشتر داشته، می توانید در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.