مانیتورینگ شبکه چیست + لیست نرم‌افزارها برای جلوگیری از نفوذ

مانیتورینگ شبکه به فرآیند نظارت مستمر و بررسی وضعیت اجزای مختلف شبکه مانند سرورها، روترها، سوئیچ‌ها و سایر دستگاه‌ها گفته می‌شود که به مدیران شبکه این امکان را می‌دهد تا عملکرد، امنیت و سلامت شبکه را در زمان واقعی پیگیری کنند. هدف اصلی مانیتورینگ شبکه شناسایی مشکلات به صورت پیشگیرانه، کاهش زمان خرابی و بهینه‌سازی استفاده از منابع شبکه است.

مانیتورینگ شبکه چیست؟

مانیتورینگ شبکه (Network Monitoring)، که به آن مدیریت شبکه نیز گفته می‌شود، به معنای مانیتورینگ مداوم و دقیق بر عملکرد یک شبکه کامپیوتری است، معنای دقیق این مانیتورینگ بررسی و شناسایی مشکلات و نقص‌ها و اطمینان از عملکرد صحیح و پیوسته شبکه است.

در مانیتورینگ شبکه، پکت‌های متنوعی از اجزای و تجهیزات مختلف شبکه جمع‌آوری میشوند و به صورت گزارش به تیم آی تی ارائه میشود. برای مثال این گزارش شامل عملکرد روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها، تعادل‌سازهای بار و حتی دستگاه‌های پایانی مانند سرورها و.. میشود.

باید بدانید که پکت های به دست آمده از این تجهیزات، به صورت کاملا تخصصی تجزیه و تحلیل میشوند تا به این ترتیب مشکلات و نقص های شبکه شناسایی و در کوتاه ترین زمان ممکن برطرف شوند. به طور خلاصه هدف مانیتورینگ شبکه شناسایی مشکلات، اختلالات و تهدیدات قبل از بروز آسیب‌های جدی به شبکه است.

به طور کل باید بدانید مانیتورینگ شبکه اطلاعاتی را که مدیران شبکه برای تعیین عملکرد بهینه شبکه در زمان واقعی نیاز دارند، فراهم می‌کند.

نحوه مانیتورینگ شبکه

نظارت بر دستگاه‌های اصلی شبکه و دستگاه‌های معیوب شبکه می‌توانند تأثیر زیادی بر عملکرد شبکه داشته باشند. از آنجایی که این مشکلات با شناسایی زودهنگام قابل حل هستند، به همین دلیل مانیتورینگ شبکه اهمیت زیادی دارد.

شناسایی دستگاه‌ها و منابع شبکه اولین گام در نظارت بر شبکه، شناسایی دستگاه‌ها و منابع مختلف شبکه است. این دستگاه‌ها شامل سرورها، روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها، کامپیوترها و چاپگرها هستند. شما باید تعیین کنید کدام دستگاه‌ها حیاتی‌تر هستند و به نظارت مداوم نیاز دارند و کدام دستگاه‌ها می‌توانند کمتر تحت نظارت قرار گیرند.

انتخاب پارامترهای عملکردی برای نظارت هر دستگاه شبکه ویژگی‌ها و پارامترهای خاصی دارد که باید نظارت شوند. برای مثال:

سرورها: استفاده از CPU، حافظه، فضای دیسک، وضعیت سرویس‌ها

روترها و سوئیچ‌ها: ترافیک داده‌ها، وضعیت پورت‌ها، تاخیر شبکه

چاپگرها و دستگاه‌های غیرحیاتی: وضعیت آنلاین/آفلاین، سطح تونر و کاغذ

تنظیم فاصله‌های زمانی نظارت بسته به اهمیت دستگاه و پارامترهای آن، باید فاصله زمانی مناسب برای نظارت تنظیم شود. به طور کلی:

دستگاه‌های حیاتی مانند سرورها و روترها باید به طور مداوم (مثلاً هر دقیقه) نظارت شوند.

پارامترهایی مانند CPU و حافظه می‌توانند هر 5 دقیقه یکبار نظارت شوند.

دیگر پارامترها مانند استفاده از دیسک می‌توانند هر 15 دقیقه یا حتی بیشتر نظارت شوند.

تنظیم آستانه‌ها (Thresholds) آستانه‌ها مقادیر محدودی هستند که اگر دستگاه یا پارامتر به آن‌ها برسد، سیستم باید هشدار دهد. به‌عنوان مثال:

اگر استفاده از CPU بیشتر از 90٪ شود، یک هشدار ارسال می‌شود.

اگر فضای دیسک کمتر از 10٪ شود، هشدار دیگری ارسال می‌شود.

این آستانه‌ها باید به‌دقت تنظیم شوند تا نظارت به صورت پیشگیرانه انجام شود.

پیکربندی هشدارها و اعلان‌ها پس از تنظیم آستانه‌ها، سیستم باید هشدارهایی ارسال کند تا مدیر شبکه بتواند قبل از بروز خرابی‌های بزرگ، اقدامات اصلاحی انجام دهد. این هشدارها می‌توانند از طریق ایمیل، پیامک یا ابزارهای مدیریتی مانند داشبوردهای نظارتی ارسال شوند.

ارزیابی گزارش‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها پس از شروع نظارت، مدیر شبکه باید گزارش‌های عملکردی و وضعیت دستگاه‌ها را به‌طور منظم بررسی کند. این گزارش‌ها شامل اطلاعاتی مانند زمان‌های خرابی، عملکرد دستگاه‌ها، میزان مصرف منابع و مشکلات شبکه‌ای می‌باشند.

اقدام اصلاحی و بهبود شبکه اگر دستگاهی با مشکل روبرو شود یا آستانه‌ها نقض شوند، باید اقدامات اصلاحی انجام شود. این اقدامات می‌توانند شامل ریستارت دستگاه‌ها، به‌روزرسانی نرم‌افزار، یا حتی تعویض سخت‌افزار معیوب باشند. هدف از این مرحله به حداقل رساندن زمان خرابی و بهبود عملکرد کلی شبکه است.

به‌روزرسانی و نگهداری ابزارهای مانیتورینگ شبکه و دستگاه‌های آن به‌طور مداوم تغییر می‌کنند، بنابراین ابزارهای مانیتورینگ باید به‌روزرسانی شوند تا بتوانند با تغییرات جدید سازگار شوند. به‌طور منظم نرم‌افزار و تنظیمات مانیتورینگ باید بررسی و به‌روزرسانی شوند.

مستندسازی و گزارش‌دهی تمامی مراحل، اقدامات اصلاحی و وضعیت‌ها باید مستند شوند. این مستندات به‌عنوان یک مرجع برای حل مشکلات آینده و تجزیه و تحلیل دقیق‌تر شبکه مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

با دنبال کردن این گام‌ها، می‌توان به طور مؤثر شبکه را مانیتور کرده و مشکلات را پیش از تبدیل شدن به مسائل جدی شناسایی و رفع کرد.

مشکلات رایج شبکه

با مانیتورینگ شبکه، تمام مشکلات و نقص های امنیتی شناسایی می شوند، که باید در اسرع وقت برطرف شوند، از جمله برخی از مشکلات رایج شبکه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

خرابی دستگاه‌ها و تجهیزات شبکه
قطعی لینک‌
خطای پورت
از دست دادن پکت‌
زمان پاسخ‌دهی اپلیکیشن‌
تغییرات پیکربندی

توجه داشته باشید که عملکرد یک سیستم مانیتورینگ و مدیریت شبکه می‌تواند به چندین بخش تقسیم شود که هرکدام وظایف خاص خود را انجام می‌دهند. پکت‌های جمع‌آوری‌شده توسط ابزارهای مانیتورینگ، تجزیه‌وتحلیل و فیلتر میشوند تا مشکلاتی مانند خرابی دستگاه‌ها، قطعی لینک‌ها، خطاهای رابطه، از دست دادن پکت‌ها و تاخیرهای زمانی در پاسخ‌دهی اپلیکیشن‌ها شناسایی شوند.

مانیتورینگ شبکه معمولاً با استفاده از پروتکل‌های مختلف نظیر SNMP، NetFlow و sFlow انجام می‌شود و به مدیران شبکه این امکان را می‌دهد که در صورت شناسایی تهدیدات یا نقص‌ها، اقدام به رفع مشکلات در کوتاه ترین زمان ممکن کنند.

سیستم‌ مانیتورینگ شبکه

سیستم‌های مانیتورینگ شبکه شامل ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری هستند که می‌توانند جنبه‌های مختلفی از شبکه و عملکرد آن، مانند ترافیک، استفاده از پهنای باند و زمان‌فعالیت (Uptime) را پیگیری کنند. این سیستم‌ها قادرند دستگاه‌ها و دیگر عناصری که شبکه را تشکیل می‌دهند یا با آن در ارتباط هستند شناسایی کرده و به‌روزرسانی وضعیت را ارائه دهند.

مدیران شبکه به سیستم‌های مانیتورینگ شبکه تکیه می‌کنند تا با ‌سرعت خرابی دستگاه‌ها یا مشکلات اتصالات را شناسایی کنند. این سیستم‌ها می‌توانند مدیران را از طریق ایمیل یا پیامک از مشکلات آگاه کرده و گزارش‌هایی از طریق تحلیل‌های شبکه ارائه دهند.

چگونگی مانیتورینگ در شبکه و مدیریت عملکرد

مانیتورینگ در شبکه و مدیریت عملکرد از اجزای حیاتی هر سیستم فناوری اطلاعات است که به مدیران شبکه کمک می‌کند تا از عملکرد بهینه شبکه اطمینان حاصل کنند. این فرآیند شامل جمع‌آوری پکت‌ها، تحلیل آن‌ها و واکنش به مشکلات شبکه در لحظه است تا از بروز مشکلات بزرگتر و حملات مختلف از جمله حملات روز صفر جلوگیری شود.

مانیتورینگ بر شبکه و مدیریت عملکرد با استفاده از ابزارهای مختلف نرم‌افزاری و سخت‌افزاری انجام می‌شود که می‌توانند وضعیت دستگاه‌ها، ترافیک، پهنای باند، زمان‌فعالیت، تغییرات پیکربندی و سایر جنبه‌های شبکه را کنترل کنند.

جمع‌آوری و پردازش روی پکتا
جمع‌آوری رویپکتا با استفاده از پروتکل SNMP و سیستم Syslog انجام می‌شود تا اطلاعات مهم شبکه جمع‌آوری شود. این روی پکتا به شبکه کمک می‌کنند تا بدون نیاز به بررسی مداوم دستگاه‌ها، مدیران را از اتفاقات مهم آگاه کند. پردازش داده ها برای شناسایی مشکلات جدی استفاده می‌شود و تعداد هشدارهایی که مدیران شبکه باید به آن‌ها پاسخ دهند، کاهش می‌یابد.

مدیریت تغییرات و پیکربندی شبکه
مدیریت تغییرات و پیکربندی شبکه (NCCM) به ذخیره تنظیمات دستگاه‌های شبکه و به‌روزرسانی خودکار آن‌ها کمک می‌کند. این تنظیمات می‌توانند از طریق روش‌هایی مثل رابط خط فرمان (CLI)، SNMP، RESTCONF یا NETCONF بازیابی و به‌روزرسانی شوند. با تحلیل پیکربندی‌ها، تغییرات روزانه (که به آن drift گفته می‌شود) و مشکلاتی که باعث انطباق نداشتن تنظیمات با قوانین شبکه می‌شود، شناسایی می‌شود. این دو عامل برای اطمینان از اینکه تنظیمات شبکه با طراحی و عملکرد مورد نظر هماهنگ هستند، بسیار مهم‌اند.

مانیتورینگ عملکرد
مانیتورینگ عملکرد، پکت‌هایی مثل استفاده از پردازنده (CPU)، حافظه، دما، ولتاژ منبع تغذیه و عملکرد فن‌ها را جمع‌آوری می‌کند. این پکت‌ها برای شناسایی مشکلاتی مانند خرابی‌ها، از دست رفتن پکت‌ها، ازدحام و دیگر مشکلات شبکه استفاده می‌شوند.

پکت‌ها معمولاً از طریق روش‌های مختلفی مثل SNMP، Windows Management Instrumentation (WMI)، خط فرمان (CLI) یا telemetry جمع‌آوری می‌شوند. دستگاه‌های مبتنی بر لینوکس معمولاً از SNMP یا telemetry برای جمع‌آوری پکت‌ها استفاده می‌کنند، در حالی که دستگاه‌های ویندوزی از پروتکل WMI استفاده می‌کنند.

Telemetry (تله‌متری)
دستگاه‌ها و سیستم‌های مانیتورینگ جدید ممکن است از تله‌متری شبکه برای ارسال پکت‌های عملکرد شبکه به سیستم مانیتورینگ شبکه استفاده کنند. telemetry ممکن است از پکت‌های کدگذاری شده با XML یا JSON استفاده کند. برخی از سیستم‌های مانیتورینگ شبکه و دستگاه‌های شبکه از رابط‌های انتقال وضعیت نمایشی (REST) برای جمع‌آوری پکت‌ها با استفاده از این فرمت‌ها استفاده می‌کنند.

مدیریت آدرس‌های IP
مدیریت آدرس‌های IP به پیگیری استفاده از آدرس‌های IP و کنترل تخصیص آن‌ها به دستگاه‌های شبکه مربوط می‌شود. این کار معمولاً از طریق خط فرمان (CLI) یا رابط اپلیکیشن‌نویسی کاربردی (API) به سیستم‌های مدیریت شبکه دیگر انجام می‌شود.

نقشه‌برداری توپولوژی
توپولوژی و نقشه‌برداری، اطلاعات مربوط به اتصال دستگاه‌ها را جمع‌آوری کرده و نقشه‌های فیزیکی شبکه را ایجاد می‌کند که برای عیب‌یابی شبکه ضروری است. این اطلاعات معمولاً از طریق SNMP یا خط فرمان (CLI) جمع‌آوری می‌شوند و شامل داده‌هایی در مورد همسایگان مسیریابی، همسایگان سوئیچینگ، جداول ترجمه آدرس و پروتکل‌های کشف همسایگان مانند Link Layer Discovery Protocol هستند.

مانیتورینگ بر تجربه دیجیتال
مانیتورینگ بر تجربه دیجیتال از ابزارهای تست فعال، مانند پینگ، traceroute و مانیتورینگ مصنوعی برای تست عملکرد شبکه استفاده می‌کند. این ابزارها همچنین از نرم‌افزارهای ویژه‌ای که روی دستگاه‌های پایانی مانند سرورها و ایستگاه‌های کاری اجرا می‌شوند برای جمع‌آوری پکت‌های مربوط به عملکرد اپلیکیشن‌ها و شبکه استفاده می‌کنند. ترکیب مانیتورینگ بر عملکرد اپلیکیشن‌ها و شبکه به سازمان‌های فناوری اطلاعات این امکان را می‌دهد که مشکلات مربوط به اپلیکیشن‌ها را شناسایی کنند و تشخیص دهند که آیا مشکل مربوط به شبکه است یا خیر.

امنیت و خودکارسازی
شبکه باید شامل امنیت و خودکارسازی در تمام بخش‌ها باشد. امنیت برای عملکرد درست شبکه ضروری است و خودکارسازی کمک می‌کند تا سیاست‌های شبکه به طور یکپارچه اجرا شوند. طراحی امنیتی باید شامل دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای تشخیص و پیشگیری از نفوذ باشد. خودکارسازی می‌تواند با ابزارهای جداگانه یا به‌طور یکپارچه در سیستم NCCM انجام شود. ترکیب اطلاعات از منابع مختلف به سیستم مانیتورینگ شبکه این امکان را می‌دهد که مشکلات را سریعاً شناسایی کرده و پیش از تأثیر منفی بر عملکرد شبکه، آن‌ها را گزارش دهد.

مانیتورینگ شبکه چگونه کار می‌کند؟

مانیتورینگ شبکه حجم زیادی از پکت‌ها را جمع‌آوری و آن‌ها را تحلیل می‌کند تا مشکلات واقعی یا احتمالی شبکه که نیاز به بررسی دارند را شناسایی کند. یکی از راه‌های کاهش حجم پکت، ایجاد رتبه‌بندی استثناهای قاعده تجزیه و تحلیل با استفاده از N گزارش برتر، به عنوان مثال، 10 گزارش برتر است. مثال‌ها شامل موارد زیر از هر یک از عناصر معماری است:

رویدادها: دستگاه‌هایی که بیشترین پکت‌های رویدادی یا پکت‌های رویدادی متداول را گزارش می‌دهند.

NCCM: مهم‌ترین دستگاه‌ها با تغییرات پیکربندی یا دستگاه‌هایی که بیشترین تغییرات پیکربندی را داشته‌اند.
عملکرد: رابط‌هایی با بالاترین استفاده از منابع، رابط‌هایی با بیشترین خطاها بر اساس تعداد یا درصد پکت‌ها یا دستگاه‌هایی با بیشترین استفاده از پردازنده (CPU) یا حافظه.
مدیریت آدرس: زیرشبکه‌هایی که تقریباً به پایان آدرس‌های موجود خود رسیده‌اند.
توپولوژی: دستگاه‌هایی که بیشترین تغییرات را در همسایگی دارند.
نظارت بر تجربه دیجیتال: سیستم‌هایی که کندترین اپلیکیشن‌ها را گزارش می‌دهند یا مسیرهایی که بیشترین مشکلات را نشان می‌دهند.

سازمان‌ها اغلب برای هر عنصر معماری به ابزارهای متفاوتی نیاز دارند. ادغام این گزارش‌ها در یک مکان، نمای مختصر و جامع از عملکرد شبکه ارائه می‌دهد. این گزارش‌ها باید شامل پیوندهایی به پکت‌های جمع‌آوری‌شده باشند تا مدیران شبکه بتوانند عیب‌یابی دقیق‌تری انجام دهند.

مزایای مانیتورینگ شبکه

از جمله مزایای مانیتورینگ شبکه (Network Monitoring) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ارسال گزارش فوری در قالب ایمیل یا پیامک در صورت بروز خرابی در دستگاه‌های شبکه یا سرورها.
شناسایی سریع تهدیدات امنیتی و جلوگیری از حملات احتمالی، به خصوص حملات روز صفر.
هشدار به مدیران شبکه در خصوص خطاها و مشکلات عملکردی در شبکه یا اپلیکیشن ها (این امر به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا مشکلات شبکه را به سرعت برطرف کنند).
پیگیری تغییرات در پیکربندی‌ها و اتصالات شبکه که ممکن است باعث بروز مشکلات در عملکرد شبکه شوند.
پیکربندی خودکار تجهیزات شبکه برای تسهیل مدیریت.
تشخیص آنی مشکل عملکردی یک اپلیکیشن به دلیل مشکلات شبکه یا عوامل دیگر.
نظارت مستمر بر شبکه می‌تواند به شناسایی الگوهای مشکل‌ساز قبل از وقوع مشکلات جدی کمک کند، مانند افزایش ترافیک در یک بخش خاص که ممکن است به کندی یا خرابی منجر شود.
با شناسایی و حل مشکلات عملکردی سریع‌تر، مانیتورینگ شبکه می‌تواند به بهبود سرعت و کارایی شبکه کمک کند.
ایجاد گزارش‌های دقیق از عملکرد و وضعیت شبکه برای مدیران IT که به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در خصوص بهبود شبکه اتخاذ کنند.

بهتر است بدانید که یک سیستم مانیتورینگ شبکه که به‌طور مؤثر عمل می‌کند، به مدیران این امکان را می‌دهد که پیش از بروز مشکلات، واکنش نشان دهند و به‌سرعت به خرابی‌های شبکه پاسخ دهند. همچنین، با گسترش شبکه‌ها به سمت پیاده‌سازی‌های ابری و نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS)، نظارت بر شبکه از نظر دامنه و پیچیدگی به‌طور قابل توجهی گسترده‌تر و پیچیده‌تر شده است.

اهمیت مانیتورینگ شبکه

همانطور که گفتیم، مانیتورینگ شبکه بخش حیاتی در نگهداری و مدیریت یک زیرساخت فناوری اطلاعات (IT) کارآمد و پایدار است. با توجه به پیچیدگی و حجم بالای داده‌های امروزی، نظارت بر شبکه نه‌تنها به بهبود عملکرد کلی کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات بزرگ‌تری که ممکن است به اختلالات جدی در کسب‌وکار منجر شود، جلوگیری می‌کند. در ادامه اهمیت مانیتورینگ شبکه را برایتان آورده ایم:

حل سریع مشکلات و کاهش زمان توقف شبکه

یکی از اصلی‌ترین مزایای مانیتورینگ شبکه، شناسایی سریع علت مشکلات است. زمانی که مشکلات شبکه شناسایی می‌شوند، تیم‌های پشتیبانی می‌توانند سریعاً برای رفع آن‌ها اقدام کنند. این امر به کاهش زمان توقف شبکه (downtime) کمک کرده و اطمینان حاصل می‌شود که سرویس‌ها به سرعت به حالت عادی برمی‌گردند. زمان توقف شبکه می‌تواند تاثیرات منفی بزرگی بر کسب‌وکار داشته باشد، بنابراین شناسایی و رفع سریع مشکلات برای حفظ جریان عملیات، حیاتی است.

اطمینان از عملکرد و زمان فعال بودن شبکه

مانیتورینگ شبکه به‌طور مداوم بر دسترس‌پذیری و عملکرد شبکه نظارت می‌کند. این ویژگی به مدیران شبکه کمک می‌کند تا هرگونه تغییر یا نقص در وضعیت شبکه را به‌سرعت شناسایی کنند و اقدامات پیشگیرانه انجام دهند. به این ترتیب، اطمینان حاصل می‌شود که شبکه در تمام مدت زمانی که کاربران نیاز به استفاده از آن دارند، فعال و بدون مشکل است.

پیش‌بینی و بهبود برنامه‌ریزی ظرفیت

یکی دیگر از مزایای مهم مانیتورینگ شبکه، توانایی پیش‌بینی تقاضا و برنامه‌ریزی برای منابع آینده است. با استفاده از گزارش‌های دقیق و داده‌های تحلیلی که توسط سیستم‌های مانیتورینگ جمع‌آوری می‌شوند، مدیران می‌توانند روند مصرف منابع شبکه را درک کرده و برای ارتقا یا تخصیص منابع جدید برای مقابله با بار کاری آینده آماده شوند. این ویژگی به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که قبل از بروز مشکلات ناشی از کمبود منابع، اقدام کنند.

کنترل متمرکز شبکه از طریق یک کنسول واحد

داشتن یک سیستم مانیتورینگ یکپارچه به مدیران شبکه این امکان را می‌دهد که از یک کنسول واحد به تمام بخش‌های مختلف شبکه نظارت داشته باشند. این نظارت متمرکز، کنترل بیشتری بر وضعیت کلی شبکه فراهم کرده و کمک می‌کند تا مشکلات به‌سرعت شناسایی و برطرف شوند. علاوه بر این، این سیستم‌ها به‌صورت همزمان می‌توانند اطلاعات و گزارش‌های جامع از همه قسمت‌های شبکه را ارائه دهند که به شفافیت بیشتر و تصمیم‌گیری‌های سریعتر منجر می‌شود.

نمایش و تجسم توپولوژی شبکه به‌صورت زنده

یکی از قابلیت‌های کلیدی سیستم‌های مانیتورینگ شبکه، توانایی نمایش توپولوژی شبکه است. این ویژگی به مدیران این امکان را می‌دهد که تمام دستگاه‌ها و اتصالات شبکه را به‌صورت زنده مشاهده کنند. این اطلاعات می‌تواند به شناسایی دستگاه‌ها و بخش‌هایی که ممکن است دچار مشکلات شوند، کمک کند و حتی ممکن است قبل از بروز مشکل اصلی هشدارهای لازم را ارائه دهد.

هشدارهای پیشگیرانه برای شناسایی مشکلات قبل از وقوع آن‌ها

نظارت پیشگیرانه بر شبکه این امکان را فراهم می‌آورد که مشکلات و تهدیدات بالقوه قبل از اینکه به اختلالات جدی تبدیل شوند، شناسایی و رفع شوند. این هشدارها به مدیران شبکه زمان کافی برای واکنش و اعمال تغییرات لازم می‌دهند و از بروز مشکلات بزرگ جلوگیری می‌کنند. به عنوان مثال، در صورتی که عملکرد یک سرور یا دستگاه شبکه پایین بیاید، سیستم به‌طور خودکار هشدار می‌دهد و اقداماتی برای جلوگیری از بحران انجام می‌شود.

بهبود بهره‌ وری و کارایی شبکه

مانیتورینگ شبکه به ساده‌تر شدن فرآیندهای مدیریت شبکه کمک می‌کند و نیاز به مداخلات دستی را کاهش می‌دهد. این سیستم‌ها می‌توانند به‌طور خودکار فرآیندهای مختلف مانند عیب‌یابی، پیکربندی دستگاه‌ها و مدیریت ترافیک شبکه را انجام دهند که به‌این‌ترتیب بهره‌وری عملیاتی را افزایش می‌دهد. همچنین، با خودکارسازی این فرآیندها، احتمال بروز خطاهای انسانی کاهش می‌یابد و تیم‌ها می‌توانند بر روی مشکلات مهم‌تر و پیچیده‌تر تمرکز کنند.

حفظ امنیت شبکه و داده‌ها

یکی دیگر از مزایای نظارت بر شبکه، بهبود امنیت شبکه است. سیستم‌های مانیتورینگ می‌توانند به‌طور همزمان حملات یا فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کنند و فوراً به تیم امنیتی هشدار دهند. این اقدامات پیشگیرانه به محافظت از داده‌ها و منابع حساس کمک می‌کنند و از نفوذهای احتمالی جلوگیری می‌کنند.

پاسخگویی سریع به مشکلات مرتبط با اپلیکیشن‌ها

گاهی اوقات مشکلات شبکه به‌طور مستقیم بر عملکرد اپلیکیشن‌ها تاثیر می‌گذارند. با استفاده از مانیتورینگ شبکه، تیم‌های پشتیبانی می‌توانند تشخیص دهند که آیا مشکلات عملکردی ناشی از شبکه هستند یا سایر منابع داخلی یا خارجی موجب نقص عملکردی شده است. این شفافیت به مدیران کمک می‌کند تا سریع‌تر مشکلات را شناسایی و حل کنند.

در دنیای امروز که شبکه‌ها پیچیده‌تر و نیازها سریع‌تر تغییر می‌کنند، مانیتورینگ شبکه ابزاری حیاتی برای اطمینان از عملکرد بی‌وقفه و کارآمد سیستم‌ها است. با استفاده از این سیستم‌ها، سازمان‌ها می‌توانند به‌طور مؤثری مشکلات را پیش‌بینی و حل کرده، منابع را بهینه مدیریت کنند و سطح خدمات به مشتریان و کاربران خود را ارتقا دهند. در نهایت، سیستم‌های مانیتورینگ شبکه نه تنها به حفظ سلامت شبکه کمک می‌کنند بلکه امنیت، کارایی و بهره‌وری کل سیستم IT را بهبود می‌بخشند.

نرم افزار مانیتورینگ شبکه

نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه ابزاری است که به مدیران شبکه کمک می‌کند تا عملکرد، سلامت و امنیت شبکه را به صورت دقیق و در زمان واقعی نظارت کنند. این نرم‌افزارها با استفاده از پروتکل‌هایی مانند SNMP،ICMP یا NetFlow اطلاعات مربوط به پهنای باند، دستگاه‌های متصل، مصرف منابع و ترافیک داده را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل می‌کنند.

هدف اصلی آن‌ها شناسایی سریع مشکلات، پیشگیری از خرابی‌ها، ارسال هشدارهای خودکار و بهینه‌سازی عملکرد شبکه است. ابزارهایی مانند PRTG Network Monitor، Nagios و Zabbix از جمله نرم‌افزارهای پرکاربرد در این حوزه هستند که قابلیت‌هایی همچون گزارش ‌دهی جامع و نظارت بر تمامی لایه‌های شبکه را ارائه می‌دهند.

انواع پروتکل های مانیتورینگ شبکه

پروتکل‌های مانیتورینگ شبکه ابزارهایی هستند که به مدیران شبکه این امکان را می‌دهند تا عملکرد و وضعیت تجهیزات مختلف شبکه را نظارت و مدیریت کنند. این پروتکل‌ها اطلاعات حیاتی در مورد عملکرد دستگاه‌ها، ترافیک شبکه، وضعیت اتصالات و بسیاری از جنبه‌های دیگر شبکه فراهم می‌کنند. استفاده از پروتکل‌های مناسب برای نظارت بر شبکه می‌تواند به شناسایی مشکلات قبل از بروز جدی آن‌ها، بهینه‌سازی عملکرد شبکه، و کاهش زمان خرابی کمک کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین پروتکل‌های مانیتورینگ شبکه میپردازیم:

SNMP

پروتکل SNMP یکی از پروتکل‌های رایج لایه کاربردی است که برای نظارت و مدیریت دستگاه‌های مختلف در یک شبکه به ‌کار می‌رود. این پروتکل از یک سیستم درخواست و پاسخ برای بررسی وضعیت و عملکرد دستگاه‌های شبکه، از جمله سوئیچ‌ها، روترها و چاپگرها، استفاده می‌کند.

SNMP به مدیران شبکه این امکان را می‌دهد که به‌ طور مستمر وضعیت دستگاه‌ها و سرویس‌ها را بررسی کنند و در صورت بروز مشکل، سریعاً به آن واکنش نشان دهند. همچنین، این پروتکل اطلاعاتی مانند ترافیک شبکه، بار پردازنده و فضای حافظه را برای تحلیل بهتر وضعیت سیستم‌ها جمع‌آوری می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم SNMP، امکان نظارت بر پیکربندی و تنظیمات دستگاه‌ها است که به مدیران کمک می‌کند تغییرات غیرمجاز را شناسایی کنند.

ICMP

ICMP یکی دیگر از پروتکل‌های حیاتی در شبکه است که به دستگاه‌های شبکه، از جمله روترها و سرورها، این امکان را می‌دهد که پیام‌های خطا و اطلاعات مربوط به عملیات IP را ارسال کنند. این پروتکل معمولاً برای ارسال پیغام‌هایی مانند Destination Unreachable یا Time Exceeded در صورت بروز مشکلات ارتباطی به‌ کار می‌رود. یکی از معروف ‌ترین کاربردهای ICMP، ابزار Ping است که برای بررسی اتصال میان دستگاه‌ها در شبکه استفاده می‌شود. این پروتکل همچنین می‌تواند برای ارزیابی کیفیت اتصال و تأخیر شبکه مورد استفاده قرار گیرد.

Cisco Discovery Protocol

پروتکل Cisco Discovery Protocol یا CDP، پروتکلی است که به‌ طور خاص برای نظارت و مدیریت دستگاه‌های سیسکو طراحی شده است. این پروتکل دستگاه‌های مختلف سیسکو را شناسایی کرده و اطلاعات مربوط به پیکربندی آن‌ها را جمع‌آوری می‌کند.

از آنجایی که CDP به‌طور خودکار اطلاعات مربوط به دستگاه‌های موجود در شبکه را ارسال می‌کند، مدیران شبکه می‌توانند به‌ راحتی توپولوژی شبکه و ارتباطات بین دستگاه‌ها را مشاهده کنند. این پروتکل همچنین به سیستم‌هایی که از پروتکل‌های مختلف شبکه استفاده می‌کنند، این امکان را می‌دهد که از یکدیگر اطلاعات بگیرند و متوجه شوند که کدام دستگاه‌ها به یکدیگر متصل هستند. CDP برای حل مشکلات شبکه و بهبود عملکرد شبکه‌های سیسکو بسیار مفید است و اطلاعاتی نظیر نام دستگاه، نوع آن، آدرس IP و پورت‌های فعال دستگاه را در اختیار قرار می‌دهد.

در مجموع، این پروتکل‌ها هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند که برای مانیتورینگ دقیق‌تر و بهینه‌تر شبکه‌های پیچیده استفاده می‌شوند. توجه داشته باشید، انتخاب پروتکل مناسب به نیازهای خاص شبکه و تجهیزات موجود بستگی دارد.

معرفی تجهیزات مانیتورینگ شبکه

تجهیزات مانیتورینگ شبکه ابزارهایی هستند که برای نظارت و مدیریت عملکرد شبکه‌ها و دستگاه‌های متصل به آن استفاده می‌شوند. این تجهیزات به مدیران شبکه این امکان را می‌دهند که به طور مستمر وضعیت شبکه را بررسی کرده، مشکلات را شناسایی و پیش از بروز خرابی‌های جدی، اقدامات اصلاحی انجام دهند. در اینجا به معرفی تجهیزات و ابزارهای رایج در مانیتورینگ شبکه می‌پردازیم:

دستگاه‌های مدیریت شبکه (NMS – Network Management Systems)
دستگاه‌های روتر و سوئیچ‌های مدیریتی
دستگاه‌های Firewall و تجهیزات امنیتی
سنسورهای نظارتی (Network Sensors)
نرم‌افزارهای تحلیل ترافیک (Traffic Analysis Software)
سیستم‌های پایش و گزارش‌دهی عملکرد
دستگاه‌های Load Balancer
سیستم‌های SDN (Software-Defined Networking)
دستگاه‌های Bandwidth Monitoring
دستگاه‌های Network Taps

دانلود برنامه های مانیتورینگ شبکه

در زیر چند برنامه محبوب برای مانیتورینگ شبکه آورده شده است که به مدیریت و نظارت بر عملکرد شبکه کمک می‌کنند:

PRTG Network Monitor

ویژگی‌ها: نظارت بر پهنای باند، مصرف CPU، وضعیت دستگاه‌ها و ارسال هشدارها به‌صورت خودکار.

SolarWinds Network Performance Monitor

ویژگی‌ها: نظارت بر پهنای باند، سرعت دستگاه‌ها و همچنین شبیه‌سازی ترافیک شبکه.

Nagios

ویژگی‌ها : نظارت بر دستگاه‌های مختلف، ارسال هشدار در صورت خرابی و پشتیبانی از پلاگین‌های مختلف.

Zabbix

ویژگی‌ها: نظارت در زمان واقعی، جمع‌آوری داده‌ها و گزارش‌دهی به‌صورت خودکار.

ManageEngine OpManager

ویژگی‌ها: شبیه‌سازی شبکه، نظارت بر دستگاه‌ها، هشدارها و مدیریت دستگاه‌ها.

WhatsUp Gold

ویژگی‌ها: نظارت بر عملکرد، شبیه‌سازی شبکه و گزارش‌دهی.

Cacti

ویژگی‌ها: جمع‌آوری داده‌هایSNMP، ساخت گراف‌های عملکرد شبکه.

این ابزارها برای نظارت بر وضعیت و عملکرد شبکه، شناسایی مشکلات و عیب‌یابی سریع مناسب هستند. اما توجه داشته باشید، انتخاب مناسب برای شبکه و سازمان شما بستگی به نیازهای شبکه شما دارد.